З 2015 па 2019 гады беларускія здраўніцы пастаянна нарошчвалі аб'ёмы паслуг і выручку ад іх рэалізацыі.

Сярэдняя запаўняльнасць санаторна-курортных і аздараўленчых арганізацый да 2020 года складала 84,2 працэнта, што на 5 працэнтных пунктаў больш, чым у 2015 годзе.

Цэнтр каардынуе дзейнасць па развіццю сеткі санаторна-курортных і аздараўленчых арганізацый.

Цяпер у рэспубліцы функцыянуюць 306 санаторна-курортных і аздараўленчых арганізацый на 66 тыс. месц, з іх: 106 санаторна-курортных на 29 тыс. месц і 200 аздараўленчых на 37 тыс. месц.

Наяўны ложкавы фонд і сярэднегадавая запаўняльнасць здраўніц на ўзроўні 80 працэнтаў дае магчымасць штогод забяспечваць санаторна-курортным лячэннем і аздараўленнем каля 1 млн. 300 тыс. чалавек.

У 2020 годзе прайшлі санаторна-курортнае лячэнне і аздараўленне 801 тыс. 600 чалавек, з іх: за кошт дзяржаўных сродкаў - 479 тыс. 600 чалавек; за кошт сродкаў юрыдычных і фізічных асоб - 322 тыс. чалавек.

На гэтыя мэты было скарыстана каля 460 млн. рублёў, з іх больш за 150 млн. рублёў дзяржаўных сродкаў; 310 млн. рублёў сродкаў юрыдычных і фізічных асоб.

Прыярытэтным напрамкам работы Цэнтра з'яўляецца забеспячэнне санаторна-курортнага лячэння і аздараўлення дзяцей ва ўзросце ад 3 да 18 гадоў.

Забеспячэнне інтарэсаў дзяцей - адна з умоў устойлівага развіцця і будучыні Беларусі. Штогод каля 80 працэнтаў ад агульнай сумы выдзеленых Цэнтру сродкаў накіроўваецца на рэалізацыю льгот па санаторна-курортным лячэнні і аздараўленні дзяцей. У выніку каля 50 працэнтаў дзіцячага насельніцтва рэспублікі ва ўзросце ад 3 да 18 гадоў забяспечваецца бясплатнымі і таннымі пуцёўкамі.

У 2020 годзе за кошт дзяржаўных сродкаў санаторна-курортным лячэннем і аздараўленнем былі забяспечаны больш як 417 тыс. дзяцей.

Найважнейшае месца ў дзяржаўнай сацыяльнай палітыцы адводзіцца праблемам здароўя насельніцтва, якое пацярпела ад наступстваў катастрофы на Чарнобыльскай АЭС.

Усяго ў 2020 годзе на санаторна-курортнае лячэнне і аздараўленне насельніцтва, якое пацярпела ад катастрофы на Чарнобыльскай АЭС са сродкаў рэспубліканскага бюджэту было выкарыстана толькі 63 млн. 700 тыс. рублёў з 88 млн. 900 тыс. рублёў, выдзеленых на гэтыя мэты.

Прадастаўленне дзецям штогадовага бясплатнага санаторна-курортнага лячэння і аздараўлення - адна з найбольш значных і дзейсных мер па зніжэнню негатыўнага ўплыву наступстваў Чарнобыльскай катастрофы на іх здароўе. У 2020 годзе прайшлі лячэнне і аздараўленне больш як 66 тыс. такіх дзяцей, што склала 75 працэнтаў ад плана - 88,3 тыс. дзяцей.

Адмысловая ўвага была нададзена арганізацыі аздараўлення дзяцей у летні перыяд. На ўмацаванне матэрыяльна-тэхнічнай базы стацыянарных аздараўленчых, спартыўна-аздараўленчых лагераў было выдзелена 17 млн. 300 тыс. рублёў. У параўнанні з 2019 годам колькасць такіх лагераў павялічылася і склала 147 адзінак.

З прычыны эпідэмічнай сітуацыі летняе аздараўленне вучняў было арганізавана строга па заяўным прынцыпе. Бясплатнымі і таннымі за кошт бюджэтнага фінансавання пуцёўкамі ў лагеры былі забяспечаны ўсе ахвочыя і дзеці, якія маюць у гэтым патрэбу. Аздароўлена - 172,9 тыс. навучэнцаў, з іх: 71,8 тыс. - з кругласутачным знаходжаннем і 101,1 тыс. - з дзённым.

Цэнтрам ва ўзаемадзеянні з Міністэрствам аховы здароўя, адукацыі і іншымі зацікаўленымі быў арганізаваны пастаянны маніторынг дзейнасці лагераў, які ўключаў усе пытанні бяспечнага знаходжання дзяцей на аздараўленні. Гэтым маніторынгам былі ахоплены ўсе лагеры, якія функцыянавалі. Усяго - 4046 аб'екта, уключаючы 3589 дзённых і 475 кругласутачных.

З прычыны арганізацыі пастаяннага маніторынгу, высокай кваліфікацыі і выканальніцкай дысцыпліны работнікаў летам 2020 года лагеры працавалі ў рэжыме санітарна-эпідэміялагічнага дабрабыту, не дапусцілі распаўсюджвання каранавіруснай інфекцыі сярод навучэнцаў і забяспечылі аздараўленнем усіх жадаючых і маючых патрэбу ў ім дзяцей.

Цэнтр забяспечвае штогадовае санаторна-курортнае лячэнне ўсіх інвалідаў і ўдзельнікаў Вялікай Айчыннай вайны. Пуцёўкі выдаюцца ў адпаведнасці з пажаданнямі гэтых асоб аб тэрмінах і месцах лячэння. У 2020 годзе бясплатным санаторна-курортным лячэннем былі забяспечаны 125 інвалідаў і ўдзельнікаў Вялікай Айчыннай вайны.

З прычыны абмежаваных фізічных магчымасцей інвалідаў Вялікай Айчыннай вайны, дзяцей-інвалідаў і іншых катэгорый насельніцтва, якое мае патрэбу ў санаторна-курортным лячэнні, здраўніцам неабходна ўдзяляць павышаную ўвагу стварэнню ўмоў безбар'ернага асяроддзя.

Цяпер інфраструктура санаторна-курортных і аздараўленчых арганізацый прыводзіцца ў адпаведнасці з патрабаваннямі ўніверсальнага дызайну. У мэтах забеспячэння даступнасці санаторна-аздараўленчых паслуг для асоб з абмежаванымі фізічнымі магчымасцямі здраўніцы ствараюць безбар'ернае асяроддзе на тэрыторыях і ў памяшканнях. Усе мерапрыемствы адпаведнай Дзяржаўнай праграмы, запланаваныя на 2016-2020 гады, выкананы санаторна-аздараўленчым комплексам рэспублікі поўным аб'ёме. Агульная колькасць такіх месцаў на 1 студзеня 2021 г. складае 506 адзінак.

 

Забеспячэнне канкурэнтаздольнасці сістэмы санаторна-курортнага лячэння і аздараўлення рэспублікі і адначасовай даступнасці яе паслуг для шырокіх слаёў насельніцтва немагчыма без правядзення пастаяннай планамернай работы па ўмацаванні матэрыяльна-тэхнічнай базы здраўніц, якую ў 2020 годзе ўдалося не толькі захаваць, але і ўмацаваць. Санаторна-курортныя і аздараўленчыя арганізацыі эфектыўна выкарыстоўвалі часовыя змушаныя перапынкі ў працы, правялі рамонты, закупілі і ўсталявалі новае абсталяванне. На гэтыя мэты было выкарыстана 108 млн. рублёў, што ў 1,4 раза больш, чым у 2019 годзе - 78 млн. рублёў.

У 2020 годзе на працы санаторна-аздараўленчага комплексу Рэспублікі Беларусь паўплывала пагаршэнне эпідэмічнай сітуацыі. З прычыны распаўсюджвання каранавіруснай інфекцыі знізіўся попыт на ўсе віды паслуг, многія здраўніцы былі вымушаны прыпыніць сваю дзейнасць.

Цэнтр ва ўзаемадзеянні з дзяржаўнымі органамі і арганізацыямі, уласнікі здраўніц прынялі неабходныя меры па забеспячэнні работы сістэмы санаторна-курортнага лячэння і аздараўлення насельніцтва, захаванні патэнцыялу яе далейшага развіцця.

Былі зацверджаны часовыя метадычныя рэкамендацыі па супрацьдзеянні распаўсюджванню каранавіруснай інфекцыі пры арганізацыі санаторна-курортнага лячэння, аздараўлення насельніцтва. Праца санаторна-аздараўленчага комплексу Рэспублікі Беларусь была прыведзена ў адпаведнасць з гэтымі рэкамендацыямі ў найкарацейшыя тэрміны.

У мэтах аказання падтрымкі сістэме аховы здароўя некаторыя здраўніцы былі часова перапрафіляваны для далечвання асоб, якія перанеслі захворванні, асацыіраваныя з каранавіруснай інфекцыяй.

Санаторна-курортныя, аздараўленчыя арганізацыі ўвялі дадатковыя скідкі, арганізавалі маркетынгавыя мерапрыемствы, звязаныя са зніжэннем цэн на пуцёўкі для розных катэгорый насельніцтва, і не павышалі цэны на свае паслугі на працягу ўсяго каляндарнага года.

Цэнтр забяспечыў перанос тэрмінаў лячэння па пуцёўках, заезды па якіх супалі з вымушаным прастоем здраўніц, на больш позні час. За кошт фінансавання, якое вызвалілася ў сувязі з прыпыненнем працы беларускіх санаторна-курортных арганізацый, размешчаных за мяжой, былі набыты і размеркаваны па тэрытарыяльным прынцыпе дадатковыя пуцёўкі ў санаторыі, размешчаныя на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь.

Прынятыя меры далі магчымасць захаваць матэрыяльна-тэхнічную базу і кадравы патэнцыял санаторна-аздараўленчага комплексу Рэспублікі Беларусь. Разам з тым, у 2020 годзе ў параўнанні з 2019 годам:

сярэдняя запаўняльнасць здраўніц у мэтах забеспячэння адпаведнасці з часовымі метадычнымі рэкамендацыямі па прафілактыцы заносу і распаўсюджвання каранавіруснай інфекцыі скарацілася на 26 працэнтных пунктаў і склала 58,2 працэнта;

агульная колькасць асоб, якім былі аказаны санаторна-аздараўленчыя паслугі, зменшылася на 32 працэнты і склала 549 ??тыс. 300 чалавек. У тым ліку, замежных грамадзян - 100 тыс. 400 чалавек;

агульная выручка ад рэалізацыі санаторна-аздараўленчых паслуг зменшылася на 32 працэнты і склала 429 млн. 600 тыс. рублёў;

выручка ад экспарту санаторна-аздараўленчых паслуг зменшылася на 58 працэнтаў і склала 90 млн. 800 тыс. рублёў;

выручка ад аказання дадатковых платных паслуг, якія не ўваходзяць у кошт пуцёўкі, зменшылася на 26 працэнтаў і склала 85 млн. 500 тыс. рублёў;

выручка ад экспарту дадатковых платных паслуг, якія не ўваходзяць у кошт пуцёўкі, зменшылася на 54 працэнты і склала 16,7 млн. рублёў;

колькасць дзяцей, якія ў рамках дзіцячай летняй аздараўленчай кампаніі былі забяспечаны бясплатнымі і таннымі пуцёўкамі ў аздараўленчыя, спартыўна-аздараўленчыя лагеры, зменшылася на 56 працэнтаў і склала 173 тыс. чалавек.

Па аб'ектыўных прычынах, якія ўзніклі з прычыны пандэміі каранавіруснай інфекцыі і пацягнулі абмежаванні запаўняльнасці санаторна-аздараўленчага комплексу Рэспублікі Беларусь, паказчыкі дзейнасці здраўніц у 2020 годзе несупастаўныя з аналагічнымі паказчыкамі 2019 года.

У той жа час на працягу ўсіх папярэдніх гадоў гэтыя паказчыкі стабільна раслі. Так, у 2019 годзе ў параўнанні з 2015 годам:

сярэдняя запаўняльнасць здраўніц павялічылася на 5 працэнтных пунктаў і склала 84,2 працэнта;

агульная колькасць асоб, якім былі аказаны санаторна-аздараўленчыя паслугі, павялічылася на 9 працэнтаў і склала 804 тыс. 900 чалавек. У тым ліку, замежных грамадзян - на 25 працэнтаў і 242 тыс. 800 чалавек адпаведна;

агульная выручка ад рэалізацыі санаторна-аздараўленчых паслуг павялічылася на 64 працэнты і склала 628 млн. 400 тыс. рублёў;

выручка ад экспарту санаторна-аздараўленчых паслуг вырасла на 79 працэнтаў і склала 215 млн. 700 тыс. рублёў;

выручка ад аказання дадатковых платных паслуг, якія не ўваходзяць у кошт пуцёўкі, павялічылася ў два з паловай разы і склала 115 млн. 900 тыс. рублёў;

 

выручка ад экспарту дадатковых платных паслуг, якія не ўваходзяць у кошт пуцёўкі, вырасла ў два разы і склала 36 млн. 100 тыс. рублёў;

колькасць дзяцей, якія ў рамках дзіцячай летняй аздараўленчай кампаніі былі забяспечаны бясплатнымі і таннымі пуцёўкамі ў аздараўленчыя, спартыўна-аздараўленчыя лагеры, павялічылася на 8 працэнтаў і склала 392 тыс. чалавек.

У цэлым сістэма санаторна-курортнага лячэння і аздараўлення раўнамерна развівалася ва ўсіх рэгіёнах рэспублікі.

 

Вядзецца пастаянная планамерная работа па ўдасканаленню нарматыўнага прававога забеспячэння дзейнасці сістэмы санаторна-курортнага лячэння і аздараўлення насельніцтва. Прававое рэгуляванне адпаведных пытанняў дае магчымасць забяспечыць канкурэнтаздольнасць, даступнасць, якасць і эфектыўнасць аказваемых здраўніцамі паслуг.

На працягу 2020 года Цэнтрам было распрацавана і ўзгоднена больш за 40 праектаў нарматыўных прававых актаў. У 2021 годзе гэта работа будзе прадоўжана ў планавым парадку.

У 2020 годзе сістэма санаторна-курортнага лячэння і аздараўлення насельніцтва вырашыла першачарговыя задачы па захаванні і ўмацаванні матэрыяльна-тэхнічнай базы і кадравага патэнцыялу, захаваўшы патэнцыял і кіравальнасць, якія дадуць магчымасць забяспечыць яе далейшае планамернае развіццё пасля стабілізацыі эпідэмічнай сітуацыі.

Згодна з параметрамі прагнозу сацыяльна-эканамічнага развіцця Беларусі на 2021-2025 гады плануецца, што ў 2021-2025 гадах сярэднегадавая колькасць асоб, якія прайшлі санаторна-курортнае лячэнне і аздараўленне ў беларускіх здраўніцах будзе штогод складаць каля 1 млн. 300 тыс. чалавек, у тым ліку , з выкарыстаннем бюджэтнага фінансавання - каля 750 тыс. чалавек. Агульная выручка здраўніц ад аказання паслуг гэтым асобам павялічыцца не менш як у 1,5 раза і складзе каля 1 млрд. рублёў, выручка ад экспарту гэтых паслуг павялічыцца не менш як у 1,6 раза і складзе каля 350 млн. рублёў.